Fortyfikacje Malty

Ten artykuł dotyczy fortyfikacji Malty. Zobacz też: listę fortyfikacji Malty.

W skład fortyfikacji Malty wchodzi kilka warownych miast, cytadele, forty, wieże, baterie, reduty, obwarowania i bunkry. Fortyfikacje budowane były przez tysiące lat, od około roku 1450 p.n.e. aż do połowy XX w., i były one rezultatem strategicznej pozycji i naturalnych portów wysp maltańskich, co czyniło je pożądanymi przez różne mocarstwa.

Najstarszymi znanymi fortyfikacjami na Malcie są mury obronne, budowane wokół osad z epoki brązu. Fenicjanie, Rzymianie i Bizantyńczycy zbudowali mury obronne wokół ważnych osad, lecz do dzisiejszych czasów pozostało ich niewiele. W czasach późnego Średniowiecza głównymi fortyfikacjami na Malcie było miasto stołeczne Mdina, Cittadella na Gozo, Castrum Maris oraz kilka wież i strażnic obserwacyjnych na wybrzeżu.

Fortyfikacje Malty zostały bardzo zmodyfikowane pomiędzy rokiem 1530 a 1798, gdy wyspa była rządzona przez joannitów. Zbudowali oni nowe fortyfikacje wzmocnione bastionami, takie jak fortyfikacje Birgu i Valletty, i zmodernizowali średniowieczny system obrony. Na koniec XVIII w. Malta posiadała zewnętrzne fortyfikacje dookoła Grand Harbour i Marsamxett, jak również nadbrzeżny system obronny, składający się z wież, baterii, redut i szańców.

Po krótkiej okupacji francuskiej, w roku 1800 wyspa przeszła pod rządy brytyjskie. W ostatnim trzydziestoleciu XIX w. (1870.–1900.), wzdłuż maltańskiego wybrzeża oraz Wielkiego Uskoku, zostało zbudowanych szereg fortów poligonalnych i baterii. W latach 30. i 40. XX wieku został zbudowany Fort Campbell, szereg bunkrów i pewna liczba baterii przeciwlotniczych. Były to ostatnie fortyfikacje zbudowane na Malcie.

Fortyfikacje Malty uznawane są za jedne z najlepszych przykładów architektury militarnej na świecie. Generał Whitworth Porter(inne języki) z Royal Engineers(inne języki), nazwał Maltę w swojej książce A History of the Fortress of Malta (1858) „najpotężniejszą sztuczną fortecą na świecie”^[1]. W swojej książce The Story of Malta (1893) Maturin Murray Ballou(inne języki) napisał, że „w żadnej części świata nie ma pełniej zachowanego systemu umocnień, niż kordon struktur obronnych na Malcie”^[2].

Brytyjski architekt Quentin Hughes(inne języki) opisywał maltańskie fortyfikacje jako „czystą koncentrację i majestat zupełnie niezrównany”^[3], gdy sędzia i historyk Giovanni Bonello(inne języki) powiedział, że „nigdzie na świecie nie ma rozleglejszych, bardziej imponujących i wybitniejszych fortyfikacji, niż na Malcie”^[4].